ว่าด้วยเรื่องการจัดอันดับมหา'ลัยไทย

ออกมาเป็นที่เรียบร้อยแล้วครับ สำหรับการจัดอันดับ (ranking) มหาวิทยาลัยไทย โดยสภาคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) ภายใต้แกนนำของนายภาวิช ทองโรจน์ ซึ่งหลังจากที่ประกาศผลออกมาก็มีต้องเสียงตอบรับ เสียงก่นด่า สนับสนุน เห็นด้วยไม่เห็นด้วยกันเต็มไปหมด เอาเป็นว่าใครจะอยู่กลุ่มไหน ได้ที่เท่าไหร่ เชิญทัศนากันได้ตามสะดวกเลยครับ ตาม link ที่ผมให้ไว้ได้เลยนะครับ

เชื่อว่าผลการศึกษาอาจจะมีผิดเพี้ยนไปจากมโนสำนึกโดยทั่วไปอยู่บ้าง อีกทั้งบางมหาวิทยาลัยก็ไม่เห็นด้วยกับการจัดอันดับดังกล่าว จึงไม่ได้เข้าไปกรอกข้อมูลให้กับทาง สกอ. อย่างไรก็ตามเราคงต้องยอมรับว่าผลการจัดอันดับของบางมหาวิทยาลัยโดยเฉพาะอย่างยิ่งมหาวิทยาลัยที่ติดกลุ่มท้ายๆ มันก็สะท้อนถึงสถานภาพของมหาวิทยาลัยนั้นๆ ได้ดีพอควร (ไม่อยากจะเอ่ยนามจริงๆ เดี๋ยวจะพาลเกิดความขัดแย้งไปอีกเปล่าๆปลี้ๆ)

สำหรับเรื่องที่ใครจะอยู่หัวตารางนี่ผมว่าคงเถียงกันยาวล่ะนะ เพราะผลที่ออกมาเชื่อว่าคงสร้างความกินแหนงแคลงใจต่อสถาบันอันเป็นที่รักของใครหลายๆคน ทำให้เกิดเสียงโต้แย้งกันอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกระทู้ต่างๆ นี่เถียงกันเป็นไฟเชียวล่ะ แต่ละสถาบันก็ต่างงัดเอาข้อดี ข้อเด่น ข้อเก่งมางัด แงะ กันมันส์หยดมาก ตรงนี้ผมเองก็ขี้เกียจเข้าไปร่วมเถียงด้วยอีกนั่นแล (รู้สึกว่าจะไม่ยุ่งอะไรกับเค้าซักอย่างแล้วจะเขียนเรื่องนี้ทำไมวะ??)

แต่อันดับท้ายตารางนี่ซิผมว่าน่าเป็นห่วงมาก เพราะไม่เห็นจะมีนัยยะใดๆสำหรับมหาวิทยาลัยที่ติดกลุ่มท้ายตารางเลยแม้แต่น้อย จัดดับเสร็จ แล้วก็จบกัน แล้วแบบนี้คุณยิ่งไม่ทำให้มหาวิทยาลัยที่อยู่อันดับท้ายๆ ไร้ที่ยืนมากขึ้นไปอีกหรือ??

แม้ว่าการจัดอันดับจะมีเรื่องน่ากังขาในหลายๆประเด็น (ลองตาม link นี้ไปนะครับ ถ้าเป็นอย่างที่ว่าจริงๆ ก็น่าเขกกบาลคนทำซักสามเป้ก รับไม่ได้จริงๆ) แต่เราคงปฏิเสธไม่ได้หรอกนะครับว่า มาตรฐานการเรียนการสอนหรือการทำวิจัยของมหาวิทยาลัยทุกที่มันไม่เท่ากัน การที่จะบอกว่าทุกที่ล้วนมีมาตรฐานเดียวกัน ผมว่ามันเหมือนนิทานโกหก เพื่อทำให้ตัวเองสบายใจมากกว่า เพราะในความเป็นจริงแล้ว เราก็รู้อยู่แก่ใจกันดีว่าแต่ละแห่งแต่ละที่มันเป็นอย่างไร


ผมว่าเสียงต่อต้านจากการจัดอันดับในหลายๆที่มักจะเป็นไปในทางการปกป้องหน้าตาของตัวเองเสียมากกว่า ส่วนเรื่องของการที่จะไปปรับปรุงในแง่วิธีวิทยา (methodoly) ของการจัดอันดับนี่ไม่ยักจะมีใครพูดถึง ซึ่งผมคิดว่าเป็นเรื่องสำคัญมากๆ ที่เราจะได้ย้อนกลับมาดูตัวเองผ่านการจัดอันดับ (ที่น่าเชื่อถือได้) เพราะโจทย์สำคัญที่เราเผชิญอยู่ก็คือว่า มาตรฐานการศึกษาของเรานั้นมันไม่ดีเท่าที่ควรจะเป็น (ไม่ต้องไปเทียบกับใครที่ไหนหรอก มันรู้ๆกันอยู่)

ดังนั้นแล้วการวัดผลจึงถือเป็นดัชนีอันสำคัญข้อหนึ่ง ที่จะมาช่วยเราในจุดนี้ได้ แน่นอนว่าจะต้องทำให้มันเป็นวาระระดับชาติอย่างจริงจังไปเลย ไม่เอาแบบทีเล่นทีจริงแบบนี้นะ สร้างกรอบ และมีกระบวนการศึกษาหาคำตอบที่น่าเชื่อถือ และพร้อมเปิดเผยผลงานให้สาธารณะชนรับทราบ ไม่ใช่อยู่ๆก็มาบอกอันดับโดยไร้ที่ไปที่มา

สิ่งที่ผมอยากจะเสนอคือนอกจากจะวัดในแง่การเรียนการสอน และการวิจัยในเชิงทั่วไปแล้ว สิ่งที่ควรจะลงไปดูก็คือวัตถุประสงค์ย่อยของแต่ละมหาวิทยาลัย (หรือจะเรียกเท่ๆว่าพันธกิจก็ไม่น่าเกลียด) ว่าแต่ละมหาวิทยาลัยสามารถที่จะบรรลุตรงจุดนั้นได้หรือไม่ และควรให้คะแนนกับตรงนี้ด้วย และที่สำคัญคือการเข้าไปสำรวจดู ความคิด ทัศนคติ รวมไปถึงมาตฐานในเชิงวิชาการ และวิชาชีพ ของ นิสิต นักศึกษา ในสถาบันต่างๆด้วยว่าเป็นอย่างไร (แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่วัดค่าค่อนข้างยาก แต่ผมว่าคุ้มกับการทำนะ) รวมไปถึงการศึกษาโดยการเก็บข้อมูลจากการสังเกตร่วมเข้าไปด้วย ไม่ใช่สักแต่ว่าให้กรอกข้อมูลออนไลน์เท่านั้น

กล่าวโดยสรุปก็คือ นอกจากการวัดผลในเชิงทั่วไป (general) ที่บ่งชี้ถึงมาตรฐานการเรียนการสอนหรือการวิจัย โดยรวมแล้ว เราจะต้องมีดัชนีที่ชี้วัดความเป็น “ตัวตน” ของสถาบันนั้นๆด้วย ว่าสามารถบรรลุถึงความเป็นตัวตนของสถาบันนั้นได้ดีแค่ไหน เพราะปัญหาสำคัญของการวิจัยแบบสมัยใหม่ก็คือการหาหลักการโดยทั่วไปให้ได้ ซึ่งตรงนี้ผมเองไม่ปฏิเสธเลยแม้แต่น้อย หากแต่เราต้องกระทำควบคู่ไปกับ “ตัวตน” ของแต่ละสถาบันด้วย เพื่อคงไว้ซึ่ง “อัตลักษณ์” (identity) ของสถาบันนั้นๆ ไม่ใช่ใช้การวัดผลในเชิงทั่วไปเข้าทำการตัดสินความเป็นสถาบันนั้นๆอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด ในด้านของมหาวิทยาลัยเองก็ต้องหัดยอมรับผลการจัดอันดับเอาไว้บ้าง เพื่อทีจะนำมาสู่การปรับปรุงมาตรฐานด้านต่างๆให้ดีขึ้น แต่ไม่ใช่ว่าตามก้นดัชนีดังกล่าวจนสูญเสียลักษณะของตัวตนไป

สุดท้ายแล้ว ผมเห็นด้วยกับการจัดอันดับครับ แต่ต้องทำให้ชัดเจนกว่านี้ ด้วยวัฒนธรรมแบบไทยๆที่มามัวรักษาหน้ากันอยู่ผมว่ามันควรจะเลิกได้แล้วล่ะ การที่มหาวิทยาลัยแต่ละที่มีมาตรฐานไม่เท่ากันนี่ผมว่าเราจำต้องยอมรับมันเอาไว้ แต่ไม่ใช่เพื่อให้เกิดช่องว่างและความแตกแยก หากแต่เป็นการยอมรับเพื่อสร้างจุดเชื่อมและยอมรับความแตกต่างซึ่งกันและกัน ความเท่าเทียมแท้จริงคงเป็นสิ่งที่ขึ้นยาก และกว่าที่เราจะไปถึงมันคงจะนานเชียวล่ะ ดังนั้นแล้วผมว่ากว่าจะถึงตอนนั้นเราจำต้องหาทางอยู่ร่วมกันให้ได้ครับ เพื่อประโยชน์ของกันและกัน และเพื่อประโยชน์ของนิสิตตาดำๆทั้งหลายด้วย

นี่เป็นเพียงเรื่องวุ่นๆเกี่ยวกับเรื่องการศึกษา เรื่องเดียวที่ผมเอามาบ่นไว้ว่างๆจะทยอยเอามาบ่นอีกครับ มีสาระบ้าง ไร้สาระบ้าง ก็ทนๆฟังกันหน่อยนะแฟนคลับทั้งหลาย ฮ่าๆ

ปล.

สำหรับผู้ที่สนใจมี link อีกเยอะเชียวครับ ตามด้านล่างนี้เลย
ข่าวมติชนครับมีเป็นคอมโบเลย
และประเด็นวิวาทะกันในบอร์ดพันทิปครับ เห็นว่าน่าสนใจดี